Schermafbeelding 2013-06-06 om 08.57.09Je hebt een tijdje geleden een forum gestart en er gebeurt vervolgens niets. Een situatie die veel voorkomt! Maar hoe kun je dit voorkomen? Of wat kun je doen om daar wel iets te laten ontstaan?

Vorige week was ik op MoodleMoot (#mootnl13 op Twitter), een bijeenkomst van de Nederlandse Moodle vereniging Ned-Moove, om een workshop over dit onderwerp te verzorgen. Of je nu een discussieforum begint in Moodle, Yammer of op LinkedIn, dat maakt niet zoveel uit. Het gaat me om de vraag hoe je activiteit kunt stimuleren.

Ik begon met twee reflectievragen: in welke online discussiegroep ben je zelf actief? en wat maakt dat je daar bijdraagt? Want we kunnen al best leren van ervaringen die we opdoen. Bovendien kan het waardevol zijn eens voor jezelf na te gaan wat maakt dat je wel of niet online actief wordt. Wat bleek… van de 25 deelnemers was er slechts een handjevol dat af en toe meedeed in een online discussie.

Voor mijn hobby kan ik wel interessante fora vinden. Die gebruik ik vooral om informatie te zoeken.

Een forum met enige omvang vind ik wel interessant, want daar kan ik altijd wel iets vinden wat voor mij van waarde is.

Ik heb wel wat zelfvertrouwen nodig om ergens op te reageren. Een gedachte als ‘wie ben ik om daar een antwoord op te geven’ zit me regelmatig in de weg. Maar ik merk wel dat het me steeds gemakkelijker af gaat.

Nu lees je tussen de regels door in deze reacties al dat er veel verschillende typen fora bestaan: groot, klein, open, gesloten, hobby, werk, gefaciliteerd of niet, op zichzelf staand of onderdeel van een groter (leer)traject. De vorm heeft natuurlijk invloed op de wijze waarop je dynamiek en interactie kunt stimuleren en ondersteunen.

Inmiddels heb ik enige ervaring opgedaan met het gebruik van Moodle als platform voor een online leertraject voor circa 50 deelnemers. In deze leertrajecten maak ik veel gebruik van de ‘forum’ functie, waarbij het de kunst is om creatief te denken. Een paar voorbeelden van werkvormen, online activiteiten, die ik in een forum laat plaatsvinden:

  • Kennismaking. In een f2f bijeenkomst duik je ook niet onmiddellijk de inhoud in en besteed je eerst aandacht aan kennismaken en sfeer opbouwen. Zoals we uit de citaten al wel konden lezen draagt een vertrouwelijke, veilige sfeer online bij aan de mate waarin iemand zich ‘veilig genoeg’ voelt om bij te dragen. Een leuke opdracht kan zijn: stel jezelf in het forum voor, beantwoord de vraag van je voorganger en formuleer een nieuwe vraag voor je opvolger. Als facilitator kun je het voorbeeld geven door de start te maken. Waarbij het de moeite waard kan zijn om de vraag die je meegeeft juist niet over de inhoud te laten gaan!

Schermafbeelding 2013-06-05 om 13.03.46

  • Uitwisseling rondom concrete opdracht. Laat deelnemers eerst iets lezen, iets bekijken, ergens naar luisteren. Vervolgens stel je een heel concrete vraag die daaraan is gerelateerd. En je gebruikt het forum om antwoorden te verzamelen. Een mooie manier om in het forum een uitwisseling op gang te brengen. Zeker in het begin van een online leertraject is dit een prettige vorm, want op deze manier kunnen deelnemers wennen aan de vorm ‘forum’, wat het voor de toekomst gemakkelijker kan maken om ook eens zelf een discussie te starten. De concreetheid van de vraag is hierbij wel cruciaal. Probeer de vraag zelf uit. Moet je er lang over nadenken? Dan kan dat een drempel zijn voor mensen om te reageren. Nancy White heeft het over het gebruik van ‘nuggets’ bij het stimuleren van online interactie. Een metafoor die voor mij heel goed werkt!

  • Online werkplek voor groepen. Het werken in groepen kan heel krachtig werken bij online leren. Mits goed ingericht, kan het een stimulans voor deelnemers zijn om actief betrokken te blijven: je committeert je niet alleen aan inhoud maar ook aan het leveren van een bijdrage aan een groepsproces en samenwerking met andere deelnemers. In deze blog (‘Nieuw leren over nieuw Afrika‘) over een online leertraject met medewerkers van Buitenlandse Zaken beschrijven we enkele tips voor het werken met groepen. Wat is de link met een forum? Dat zou je als online werkplek voor de groepen kunnen inrichten. Want een online werkplek hebben ze wel nodig; ze moeten elkaar snel en gemakkelijk kunnen vinden. In Moodle heb je twee opties: je maakt als trainer groepen aan en elke groep geeft je toegang tot een discussieruimte. Dan kun je vervolgens nog kiezen of ze bij elkaar in het forum ‘mogen’ kijken. Je kunt ook een paar discussiedraden aanmaken, met bijvoorbeeld elke draad een andere tool, case of opdracht. Deelnemers kunnen vervolgens kiezen waar ze aan mee willen doen en zo ontstaan groepjes.

Schermafbeelding 2013-06-06 om 09.18.06

 

  • Discussie over onderwerp op gang brengen. Dit is waar we een forum graag voor gebruiken: als online plek om met elkaar in gesprek te zijn, een thema uit te diepen, kennis te delen. Als er een thema centraal staat dat echt urgent is, dan lukt het vaak wel. Zo heb ik eens een community gefaciliteerd met zelfstandig trainers. Veel thema’s aangedragen, achter de schermen gepolst, maar het blijf relatief stil in het forum. Tot er een nieuwe wet kwam die sterke invloed had op het wel of niet kunnen afdragen van BTW. Er was veel onduidelijkheid over en het had voor veel trainers behoorlijke impact op inkomsten. Die discussie liep gelijk als een trein! Maar goed, zo’n thema heb je natuurlijk niet altijd bij de hand en wat dan? Het voorbeeld geeft wel aan hoe belangrijk het is om na te gaan wat thema’s zijn die van belang zijn voor de doelgroep. Bedenk vervolgens wat een goede opstap is. Ook hier kan het goed helpen om mensen bijvoorbeeld ergens op te laten reageren. Een prikkelende stelling. Een casus met als vraag ‘wat zou jij doen’ of ‘welke vragen zou jij in deze situatie stellen’? En zorg ervoor dat mensen met een relatief kort antwoord kunnen reageren! Een antwoord waar ze niet al te lang over na hoeven te denken.

Tot nu toe hebben we het vooral over het ontwerpen van online leren gehad. Soorten opdrachten die je kunt ontwerpen om online leren te stimuleren, gebruik makend van een forum. Vervolgens komt het ondersteunen, faciliteren, begeleiden natuurlijk om de hoek kijken. Ik ben er van overtuigd dat online leren ook facilitatie nodig heeft. Soms slaan we dat voor het gemak over… Hieronder al een paar tips. De uitwerking volgt in een nieuwe blogpost!

Schermafbeelding 2013-06-06 om 09.28.20

 

De prezi die ik in deze Moodle Moot workshop heb gebruikt, vind je hier.