Meer dan duizend jaar leden, lang voordat het magnetische kompas was uitgevonden, hadden vissers in de Grote Oceaan zichzelf geleerd om te navigeren op de sterren. Dit gaf ze de ruimte om te dwalen, want ze hadden er alle vertrouwen in dat ze de weg naar huis weer zouden vinden. En door dit dwalen ontdekten ze de Galapagoseilanden. 

Gun jij jezelf eens een uurtje dwalen?

Fiets jij wel eens zomaar een weggetje in dat je niet kent?

Busan Alley
Busan Alley

In een onbekende stad op vakantie doe je dit misschien wel eens. En soms kom je dan op een mooi verrassende plek. Vaker vertrouwen we volledig op onze gps. Laatst was mijn gps de weg kwijt (ja, dat kan ook!), en ik voelde me onmiddellijk onthand. 

Zelfs ietwat paniekerig.

Af en toe dwalen en verdwalen. Dat is hard nodig om je te ontwikkelen. Een heldere focus helpt bij het vinden van je weg in de hooiberg. Maar neem soms ook eens een duik in die hooiberg en kijk waar je uitkomt.

Een voorbeeld: van link naar link

Ik was aan het puzzelen op het formuleren van vragen om impact van leren te meten. Wat voor vragen kon ik stellen? Een eerste brainstorm op papier en afkijken bij wat eerder gemaakte enquêtes leverde me al wat ideeën op. Ik besloot ook nog wat te Googlen ter inspiratie. Ik gunde mezelf een half uurtje en van link naar link kwam ik bij een blog over storytelling. Daar kon ik eigenlijk best wat ideeën uit gebruiken! Korte verhalen om de impact te duiden.

De controle even kwijt – het mag

Verdwalen begint met accepteren dat je de controle kwijt bent of mag zijn. Dat je even niet meer weet waar je bent of naartoe gaat. En dat is niet erg.  Juist dat is belangrijk bij verdwalen: dat je jezelf dat toestaat. En dat je niet in paniek raakt, maar rondkijkt naar wat er om je heen gebeurt. Om daarvan te leren. 

Verdwalen kan online redelijk makkelijk. Je gaat van link naar link. Of je klikt eens door op een tweet uit je netwerk. Maar denk ook eens aan het lezen van een boek van een voor jou onbekende schrijver of ga eens naar een meet-up waar je verder niemand kent. 

Met vaste lijntjes loop je namelijk grote risico’s

Vaste lijnen en een heldere koers. Dat schept duidelijkheid en houvast. Maar je loopt ook grote risico’s. Bijvoorbeeld dat het saai wordt. Leg je voor de dertigste keer dat model over teamrollen uit.En dat je wereld heel erg klein wordt. Kom je toch weer bij Peter uit met die vraag.Of je mist de boot. Je leest trouw alle blogs van die ene blogger, maar hij was net niet op de hoogte van die nieuwe belangrijke ontwikkelingen.

Voor een deel zoeken we die vaste lijnen zelf op. Denk maar aan het ontwikkelen van gewoontes. Een leven vol gewoontes is makkelijker, want dan heb je minder wilskracht nodig om goed door de dag te komen. Als we het zelf niet doen, dan proberen algoritmes ons gedrag wel in banen te leiden. Heb je gisteren naar een spannende misdaadserie gekeken op Netflix dan krijg je vandaag iets soortgelijks aangereikt. Als je in een supermarkt een zelfscanner gebruikt, dan krijg je op basis van de boodschappen die je doet nog een paar suggesties. 

Zo kan een heldere leervraag ook zo’n vaste lijn worden. Gaat je leervraag over design thinking, dan lees je vooral blogs die daarover gaan. Wil je leren om te gaan met lastige klanten, dan …. Die focus hebben we absoluut nodig om stappen te zetten. Alleen is het ook belangrijk dat je jezelf ruimte gunt voor toevallige ontdekkingen. Bij leren en ontwikkelen heb je  ook af en toe ruimte nodig voor informele en spontane elementen. Geen doelen op inhoud maar verkennen, onderzoeken en je laten verrassen. 

Even terug nog naar mijn voorbeeld over het meten van de impact van leren. Het spoor van storytelling heeft ertoe geleid dat ik een online vragenlijstje heb gemaakt. En als tweede stap een interactief webinar heb georganiseerd waarin we anecdotes hebben uitgewisseld over de impact van het geleerde in de werkpraktijk: wat is men nu echt anders gaan doen?

De vraag is wel: hoe slaag je er in om in onze wereld vol algoritmes te dwalen en verdwalen?

Het verdwalen wordt ons niet makkelijk gemaakt. Zeker online niet. Ons leven wordt steeds meer gestuurd door algoritmen die stilletjes op de achtergrond hun werk doen. Over het algemeen heel fijn natuurlijk. Algoritmes die je vertellen welk restaurant je aan zal spreken en welk boek je het beste kunt lezen als je dit ene boek uit hebt. En als je online winkelt krijg je suggesties voor een legging die goed past bij het rokje dat je vorige week kocht. Alleen, hoe omzeil je ze als je echt eens wilt verdwalen…?

Overigens leer ik net in de Nationale AI cursus dat bedrijven als Spotify en Netflix ons ook af en toe bewust eens iets voorschotelen dat juist niet aansluit bij wat we normaliter luisteren en kijken. Met de beste bedoelingen! Aangrijpen dus die kans om uit je huidige bubbel te stappen.