Ik was me aan het inlezen in een nieuwe online training en links in beeld stond een overzicht van de inhoud: agenda, artikelen, opdrachten. En onderaan in dat rijtje stond ‘NIET OP KLIKKEN’. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt… Zo’n beetje het eerste wat ik deed, natuurlijk, was daar op klikken. Had jij dat ook gedaan?

Ik geloof er sterk in dat leren altijd start bij urgentie of nieuwsgierigheid. Zoals Joseph Kessels hier beschrijft: “Als we spreken over leren en zeker over leren ten behoeve van innovatie gaat het vooral om vragen waar jij als persoon belangstelling voor hebt, warm voor loopt en voor in beweging wilt komen.” Weet jij waar je nieuwsgierig naar bent? Heb jij iets waarbij je niet kunt uitstaan dat er niet iets gebeurt? Iets waarbij je vingers jeuken om wat te gaan doen? Iets waarover je maar blijft nadenken? Iets wat je echt eens wilt uitzoeken? Waar je anderen wel eens over wilt horen? Dat zijn krachtige vertrekpunten voor leren en onderzoeken. Ze helpen je bij het op zoek gaan naar richtingen, antwoorden, voorbeelden, verhalen, andere geïnteresseerden. Zo is nieuwsgierigheid een intrinsiek motiverend sturingsmechanisme. Nieuwsgierig gedrag voedt zichzelf, omdat het leuk en spannend is. Het doel is tegelijkertijd middel.

Schermafbeelding 2013-06-14 om 17.10.22

Iets ‘verbieden’ of achterhouden is een van de principes die je kunt gebruiken om nieuwsgierigheid aan te wakkeren. Bij mij werkte het uitstekend! Vanuit de opvoeding kennen we dit principe ook wel: een snoepje verbieden maakt dat je zoon of dochter juist heel graag een snoepje wil…. Robert-Jan Simons is veel met het thema nieuwsgierigheid bezig en heeft er een uitgebreide presentatie over gemaakt, waarin hij onder meer vier mechanismen beschrijft die je als ontwerper of trainer kunt gebruiken om nieuwsgierigheid van deelnemers te prikkelen of vast te houden:  informatie achterhouden, informatie verstoren, informatie openhouden en het stellen van vragen. Om te voorkomen dat de leerling gaat verdwalen tijdens zijn avontuurlijke tocht, krijgt hij vormen van houvast mee.

Een onderwerp waar mijn nieuwsgierigheid ook naar uitgaat. En waarom? Ik kom regelmatig in een situatie waarin ik denk dat nieuwsgierigheid een rol speelt of zou kunnen spelen…

  • In de afgelopen twee weken ben ik bij 3 organisaties geweest waar een van de vragen van de directeur was: hoe kunnen we onze medewerkers stimuleren tot meer professionalisering en innovatie? Ze lezen geen vakbladen, zoeken niets op het internet op, hebben geen professioneel netwerk, komen nauwelijks met verbetervoorstellen. Zou het aanwakkeren van nieuwsgierigheid hier een rol kunnen spelen? 
  • Bij het leren in netwerken en communities is een van mijn belangrijkste adviezen: zoek naar de urgentie voor kennis delen en gezamenlijk leren. Wat zijn urgente vraagstukken die zich in de praktijk van de netwerkleden voordoen? Waar moet echt iets op gebeuren? Voor wat jeuken hun vingers om er iets aan te doen? Over het algemeen vindt men het ontzettend moeilijk om dit te pakken. (zie ook mijn blog Help! Er gebeurt niets in mijn forum.)
  • Een mooie ervaring betrof een organisatie die al lange tijd worstelde met de vraag hoe ze toch hun medewerkers konden stimuleren volgende ‘de protocollen en huisregels’ te werken. Ze hadden al van alles geprobeerd, van bespreken in het overleg tot het afnemen van een test. Uit gesprekken met de medewerkers bleek dat ze in de werkpraktijk best tegen bepaalde zaken aanliepen, waarvan de protocollen niet helder waren en ze zelf ook onvoldoende kennis hadden om de ‘beste handelswijze’ te benoemen. In een volgend teamoverleg hebben 3 medewerkers een korte presentatie gegeven van een specifiek thema (e.g. hygiëne bij jonge kinderen, gezonde voeding) nadat ze uitgebreid op internet hadden gezocht naar waardevolle informatie. Hun nieuwsgierigheid was aangewakkerd!
  • Kijkend naar het gebruik van sociale media voor netwerken, co-creatie en inspiratie zie ik zulke grote verschillen om me heen! Mensen die niet meer zonder kunnen tot mensen die er helemaal niets mee hebben. Wat wellicht ook prima is. Of medewerkers met zo’n sterke focus op intern, dat ze helemaal niet bezig zijn met het idee dat er ook interessante collega professionals buiten de organisatie kunnen zijn. Zou mate van nieuwsgierigheid hier een rol spelen?
  • Tot slot krijg ik van mijn zoon van 4 jaar op een dag wel dertig keer de vraag ‘waarom’: waarom komt een mol zo vaak boven de grond? waarom eten we geen mollen? waarom hebben ooievaars geen huisje met een dak? waarom ik perenijs zo lekker vind? Een tomeloze nieuwsgierigheid! Wat me ook doet denken: hoe vaak stel ik (mezelf) eigenlijk een vraag?

Deze blog is een start van verdere verkenning van dit thema. Daarbij ga ik uit van het idee dat je nieuwsgierigheid kunt ontwikkelen of aanwakkeren. Een vraag die ik de komende tijd ga verkennen is: hoe word je eigenlijk nieuwsgierig gemaakt? Wat maakt jou nieuwsgierig?

Een mooi filmpje over nieuwsgierigheid waarbij de uitspraak ‘eigenlijk is de wereld de hele tijd vreemd’ uitstekend past!